Από: http://www.toperiodiko.gr/manos-danezis-astrofysiki/
Μάνος Δανέζης
Μάνος Δανέζης
Επίκουρος
καθηγητής Αστροφυσικής, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει δημοσιεύσει
δεκάδες άρθρα στον Τύπο, εκατοντάδες επιστημονικές εργασίες, διαθέτει
ένα πλούσιο συγγραφικό έργο βιβλίων Φυσικής, Αστροφυσικής Ιστορίας και
Φιλοσοφίας των Θετικών Επιστημών αλλά και κοινωνικού ενδιαφέροντος. Τα
τελευταία χρόνια οι ρηξικέλευθες απόψεις του γίνανε γνωστότερες από τις
τηλεοπτικές σειρές «Το Σύμπαν που αγάπησα» και «Έτσι βλέπω τον κόσμο»
στην ΕΤ3, όπου υπήρξε (μαζί με τον Δρ Ε. Θεοδοσίου) παρουσιαστής και
επιστημονικός υπεύθυνος. Παρακολουθώντας τον, δεν ξέρω να σας πω αν
είναι «ταπεινο-εκκεντρικός», «φευγάτος», ή και υπερ-ευφυής ως
επιστήμονας αλλά σίγουρα βαδίζει στον δικό του ρυθμό, προσπαθώντας να
μας αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο. Ο λόγος για τον Μάνο
Δανέζη.
Κύριε Δανέζη πιστεύετε ότι ο δυτικός κόσμος καταρρέει;
Σήμερα, όπως όλοι έχουμε αντιληφθεί, οι
δυτικές κοινωνίες διέρχονται μια περίοδο δραματικά αυξανόμενης κρίσης, η
οποία συν τω χρόνω αποσαθρώνει τις παγκόσμιες κοινωνικές δομές. Ως
παράδειγμα αναφέρουμε τη διεθνή οικονομική κατάρρευση που βιώνουμε
σήμερα. Όπως είναι φανερό η οικονομική κρίση δεν είναι το αίτιο, αλλά το
αποτέλεσμα μιας ολοκληρωτικής κατάρρευσης αξιών και ιδεών. Πίσω από την
καταρρέουσα οικονομική δομή, σε κοινωνικό και ηθικό επίπεδο, βρίσκεται
ένας καταρρέον πολιτισμός και ομάδες ανθρώπων που την υπηρετούν.
Χαρακτηριστικό φαινόμενο αυτής της κατάρρευσης είναι η εγκατάλειψη των
αρχών της συλλογικότητας, της κοινωνικότητας και του κοινοτικού
πνεύματος, δηλαδή των βασικών στοιχείων δόμησης του πολιτισμού μας.
Η συλλογικότητα έχει αντικατασταθεί από
την ιδιώτευση, την υποκειμενικότητα, την ατομικότητα και τον
εγωκεντρισμό. Με τον τρόπο αυτό η κοινωνία χάνει τη συνοχή της και
αυτοδιαλύεται σε ένα σύνολο συγκρουόμενων ατόμων. Το εγώ αντικαθιστά το
εμείς. Το είμαι αντικαθίσταται από το έχω. Με τον τρόπο αυτό ο δυτικός
πολιτισμός από κοινωνικός, μετατρέπεται σε εξατομικευμένο, υστερόβουλο,
ωφελιμιστικό και συν τω χρόνω φθείρεται, διαφθείρεται, και καταρρέει.
Δυστυχώς, η ιστορία διδάσκει ότι όλοι οι πολιτισμοί του παρελθόντος κατέρρευσαν, μέσα σε τραγικές ωδίνες, χωρίς οι διεφθαρμένες κοινωνικές δομές να το αντιλαμβάνονται και χωρίς να είναι έτοιμες να τους αντικαταστήσουν με κάτι καλύτερο
Την πολιτισμικά μεταβατική περίοδο που
διανύουμε, ελπίδα και προσπάθειά μας πρέπει να είναι η δημιουργία όλων
των αναγκαίων συνθηκών προκειμένου η ιστορία να μην επαναληφθεί και η
πολιτισμική μετάβαση, η οποία είναι ήδη δρομολογημένη, να γίνει ομαλά
χωρίς τις τραυματικές εμπειρίες άλλων ιστορικών περιόδων.
Όπως διαπιστώνετε, ένα πολιτισμικό
ρεύμα εκφράζει βασικά την εκάστοτε προσπάθεια του ανθρώπου να ξεπεράσει
και να ελέγξει τους φόβους του. Τι φοβόμαστε σήμερα και πως μπορούμε να
το ξεπεράσουμε;
Ένα βασικό και επιτακτικό ανθρώπινο
συναίσθημα είναι ο «φόβος», ο οποίος δημιουργείται από την έννοια της
«ανάγκης». Σκοπός και αίτιο της ανάπτυξης ενός πολιτισμικού ρεύματος
είναι η προσπάθεια μιας κοινωνίας να ξεπεράσει και να ελέγξει συλλογικά
τρεις βασικές ομάδες φόβων, οι οποίοι βρίσκονται σε άμεση σχέση και
συνάρτηση με τριών ειδών πραγματικά και πρακτικά γεγονότα. Ο πρώτος
φόβος είναι ο φόβος της φυσικής ανθρώπινης επιβίωσης, ο δεύτερος είναι ο
φόβος της βίαιης δράσης του φυσικού περιβάλλοντος και τέλος ο
μεταφυσικός φόβος, δηλαδή ο φόβος που προκαλούν κάποια γεγονότα τα οποία
ξεφεύγουν από το πλαίσιο μιας λογικής ερμηνείας, η οποία θα είχε τη
βάση της στην εμπειρία των ανθρώπινων αισθήσεων, όπως ο θάνατος.
Προκειμένου ο άνθρωπος να κατασιγάσει
αυτές τις τρεις ομάδες φόβων δημιούργησε αντίστοιχα, τα «κοινωνικά
συστήματα» από τα οποία προήλθαν τα «πολιτικά συστήματα», την «επιστήμη»
η οποία σε κάποιες περιπτώσεις μετασχηματίζεται σε «τεχνολογία». και
τέλος τη «θεολογία», η οποία αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία στηρίχθηκε
η δημιουργία της έννοιας της «θρησκείας». Με τον τρόπο αυτό
δημιουργήθηκαν οι βασικοί τρεις πυλώνες ενός πολιτισμικού ρεύματος. Στο
πλαίσιο αυτών των τριών πολιτισμικών πυλώνων αναπτύσσονται ανθρώπινες
διοικητικές δομές οι οποίες, όλες μαζί, αποτελούν αυτό το οποίο
ονομάζουμε «κοσμική εξουσία». Όπως γίνεται φανερό, αυτό που οδηγεί σε
κατάρρευση έναν πολιτισμό δεν είναι η φιλοσοφική βάση τους, αλλά οι
φιλοδοξίες, ο δογματισμός και η διαφθορά, των ανθρώπων που συγκροτούν
τις διοικητικές δομές τους.
Όμως, όταν οι διοικητικές δομές των
πολιτισμικών πυλώνων διαφθαρούν, οι πολιτισμικοί πυλώνες και ο
πολιτισμός γενικότερα καταρρέουν, αφήνοντας τους ανθρώπινους φόβους να
γιγαντωθούν εκ νέου. Τότε δημιουργείται η αναγκαιότητα δημιουργίας ενός
νέου πολιτισμικού ρεύματος το οποίο θα πρέπει να είναι ικανό να
κατασιγάσει τους νέους ανθρώπινους φόβους.
Όμως μια κοινωνία που κυριαρχείται από
υπέρμετρους φόβους, είναι μια υποταγμένη κοινωνία, ανίκανη να αντιδράσει
λογικά και ήρεμα στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της. Μια φοβισμένη
κοινωνία κυριαρχείται από την αίσθηση του πανικού, της οργής, της
ανεξέλεγκτης βίας. Μια φοβισμένη κοινωνία είναι μια εύκολα
χειραγωγούμενη κοινωνία. Το γιγάντωμα των αναγκών και των φόβων μας, μας
στερεί το υπέρτατο ανθρώπινο αγαθό, την ελευθερία μας.
Σήμερα πλέον κατανοούμε γιατί ο δυτικός πολιτισμός, μας δημιούργησε έναν καταιγισμό πλαστών και άχρηστων αναγκών. Όχι για να μας κάνει πιο ευχάριστη τη ζωή. αλλά επειδή αυξάνοντας τις ανάγκες μας, γιγάντωνε πλαστά τους φόβους μας. Μας έκανε υποταγμένους και εύκολα χειραγωγούμενους
Ας αντιδράσουμε από σήμερα. Ας
ελαχιστοποιήσουμε τους φόβους μας ελαχιστοποιώντας τις πλαστές ανάγκες
μας, αντικαθιστώντας τις έννοιες του «αμοιβαίου συμφέροντος» και της
περιστασιακής «ελεημοσύνης» με το μόνιμο αίσθημα της ανθρώπινης
αλληλεγγύης
Η αλλαγή της πολιτισμικής συγκρότησης θα
επιτευχθεί ειρηνικά και αναίμακτα, αν και όταν αντιληφθούμε την
αναγκαιότητα μιας εσωτερικής μας αναμόρφωσης. Η πνευματική και
συνειδησιακή συγκρότηση των πολιτών καθορίζει την ποιότητα της Πολιτείας
και η ποιότητα της Πολιτείας, τον πολιτισμό που αυτή θα συγκροτήσει.
Η μεγάλη πολιτισμική αλλαγή θα αρχίσει
να γίνεται μια ειρηνική πραγματικότητα μόνο όταν κάνουμε την αγωνία μας,
τον δικαιολογημένο κοινωνικό θυμό μας και το αίσθημα της εκδίκησης,
αξιοπρέπεια, δουλειά, γνώση, υπευθυνότητα, συλλογικότητα.
συνέχεια.......http://www.toperiodiko.gr/manos-danezis-astrofysiki/
